Günümüz fikir dünyasını biçimlendiren çağdaş ve postmodern, İlim ve ütopya, ilerleme ve kıyamet, us ve tahayyül gücü gibi, genellikle gerilimli bir tarzda birbirine gönderme yapan kavram ve düşünce kümeleri dışlayıcı ve kıyaslanamaz ikilikler midir, olmadan birbirini besleyen diyalektik çiftler mi? Yoksa daha öte bir manaları mı var? Cevap vermek zordur. Üstelik hepsinin doğum tarihleri, dirençleri, yaygınlık dereceleri de bir değil. Akıl ve tahayyül gücü tartışması Antik Yunan'a kadar götürülebilir, ama düşünce dünyasının esas motiflerinden bir tanesi olmak için Aydınlanma'yı ve Kant'ı bekleyecektir. 'İlerleme' Aydınlanma'nın çocuğudur ama 'kıyamet', tarih verilemeyecek kadar eski dinsel kozmolojilere aittir; sonrakiler için model teşkil edebilecek bir 'kıyametçi tahayyül' ise Milat'a, Patmoslu Yuhanna'ya kadar götürülebilir. O tuhaf isminin de işaret ettiği gibi 'postmodern', günümüzün en son imalatlarındandır, ama 'modern'e dört-beş yüzyıllık bir yaşam biçilebilir. Vesaire...