Anılarını hayatta iken yazıp ilk baskılarını görme mutluluğuna eren Ali Fuat Paşa, ömrünün son yıllarında kaleme aldığı bu küçük eserinde Selanikli Mustafa ile Salacaklı Ali Fuat’ın Harbiye sıralarında başlayan okul ve genç subaylık anılarını anlatırken, aynı zamanda otobiyografik bir deneme de yapmıştır.
Atatürk ile Harbiye sıralarında başlayan arkadaşlıkları Millî Mücadele’de kader yoldaşlığına dönüşmüş, aralarına siyasi dargınlık girmiş ve kara kediler geçmiş olmasına rağmen dostlukları ölünceye kadar devam etmiştir.
Atatürk’ün ölüm yolculuğuna çıktığı Savarona yatında 22 gün gece gündüz beraber olduğu Ali Fuat Paşa, kendinin ve Atatürk’ün aile ve yetişme serüvenlerini anlatırken geçmişe dalarak aynı zamanda bir tarih felsefesi de yapmıştır.
Son yıllarında kaleme aldığı“Misak-ı Millî” isimli küçük ama anlamlı bir çalışması da ilk defa bu kitaba eklenmiştir. Misak-ı Millî, ne zaman ve kim tarafından düşünülmüştür? Misak-ı Millî kimin eseridir? …
Ayşe Cebesoy Sarıalp